Σελίδες

23 Ιαν 2009

Ενσυναίσθηση και διαγενειακή δικαιοσύνη

Στο άρθρο "Διαγενειακή δικαιοσύνη" (Blog HomoSapiens) αναπτύσσεται ο προβληματισμός για την έλλειψη εμπιστοσύνης στην νέα γενιά, την ανεπαρκή κοινωνική λογοδοσία και την…«ανατριχίλα» που προκαλεί η έννοια της αξιολόγησης σε μια γενιά που θέλει να αξιολογεί την επόμενη, χωρίς όμως η ίδια να αξιολογείται.

Ακολούθησε ένα σχόλιο στο συγκεκριμένο άρθρο από τον Bill ότι το διαγενειακό ζήτημα αποτελεί τον βασικό παραδοσιακό παράγοντα του "social question". Υπάρχει απάντηση σε αυτό το ερώτημα; 

ΕΝΣΥΝΑΙΣΘΗΣΗ: Η ενσυναίσθηση αποτελεί την ελληνική απόδοση της αγγλικής έννοιας «empathy», έναν όρο που συναντούμε στην ιατρική και την ψυχολογία. Ενσυναίσθηση είναι η σπάνια αρετή να μπορείς να αντιλαμβάνεσαι με βιωματικό τρόπο τα προβλήματα των άλλων ακόμα και αν εκ πρώτης όψεως δεν σε αγγίζουν ούτε σε αφορούν. Οι γιατροί για παράδειγμα καλούνται να να διαγνώσουν έγκαιρα και να αξιολογήσουν εμπειρίες πόνου που οι ίδιοι ίσως δεν βιώσουν ποτέ.

Γιατί τα λέω όλα αυτά; Το χάσμα γενεών, ο διαχωρισμός σε κοινωνικές τάξεις, η απάθειά μας απέναντι σε τρομερά φαινόμενα που συμβαίνουν γύρω μας αλλά και ακόμα και το πρόβλημα στην εκπαίδευση, όλα αυτά, συνδέονται με την έλλειψη ενσυναίσθησης.

Μετά από κάποιες διαλέξεις στο πανεπιστήμιο, αν και θεωρητικές, με βοήθησαν να κατανοήσω ότι αυτό ακριβώς είναι που λείπει στην σημερινή κοινωνία. Από τότε έχω παρατηρήσει ότι ακόμα και "καλοί" και δημιουργικοί άνθρωποι έχουν συχνά έλλειψη ενσυναίσθησης, σε βαθμό που δεν γνωρίζουν ότι αποτελούν και οι ίδιοι μέρος του προβλήματος που τους ενοχλεί.


Ένα πολύ κλασσικό παράδειγμα είναι το λεωφορείο. Όταν υπάρχει μεγάλη κίνηση στο κέντρο της Αθήνας, όσοι είναι έξω πάντα φωνάζουν "κάντε χώρο να περάσουμε" και όσοι είναι μέσα στην πλειοψηφία (δυστυχώς) δεν πηγαίνουν προς το κέντρο για περάσει ο κόσμος. Το ίδιο και στο μετρό τις ώρες αιχμής. Αυτό είναι ένα φαινόμενο που ζω καθημερινά και δεν δικαιολογείται ειδικά στο μετρό όπου υπάρχουν μεγάλοι κενοί χώροι πολύ συχνά ακόμα και τις ώρες αιχμής. Ο καθένας σκέφτεται μόνο τον εαυτό του (με λίγες εξαιρέσεις).

Ένα δεύτερο παράδειγμα είναι ότι όταν είμαστε μαθητές όλοι συμφωνούμε σε τι δεν θέλουμε από έναν καθηγητή να μας κάνει. Όταν όμως γινόμαστε καθηγητές ξεχνούμε και θεωρούμε υπερβολικά τα σχόλια των μαθητών.

Είμαι πεπεισμένος πως η ενσυναίσθηση είναι αρετή που περνάει από την σφαίρα της ορθής σκέψης. Επομένως μπορεί να διδαχθεί σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης. Να διδαχθούμε όλοι με θεωρίες αλλά και με παραδείγματα ότι προσωπικό μας όφελος περνάει ΟΠΩΣΔΗΠΟΤΕ μέσα από το κοινωνικό μακροπρόθεσμο όφελος. Από εκεί ξεκινούν όλα, ακόμα και η διαγενειακή δικαιοσύνη. Το "Social Question" που αναφέρει ο Bill, μπορεί με αυτόν τον τρόπο να προσεγγισθεί ολοκληρωμένα.

5 σχόλια:

THEPOS είπε...

Αγαπητέ φίλε
Χωρίς να διαφωνώ με τις παρατηρήσεις σου θα ήθελα να επισημάνω ένα λάθος που προφανώς αντιγράφεις από "γνώστες και ειδικούς".Η λέξη συμπάθεια και εμπάθεια προκύπτουν λόγω της συνείδησης ή και συνειδητότητας του να γνωρίζουμε τι συμβαίνει γύρω μας.Η λέξη προέρχεται από την πρόθεση ΣΥΝ το απαρέμφατο του ΟΙΔΑ(γνωρίζω)-ΕΙΔΗΣΕΙΝ και το ΠΟΙΩ και σημαίνει ότι με βάση τα δεκάδες εξωτερικά ερεθίσματα (ΣΥΝ) γνωρίζω (ΟΙΔΑ) και στην συνέχεια πράττω(ΠΟΙΩ).Αν η πράξη μου είναι θετική τότε εκφράζω Συμπάθεια αλλιώς εμπάθεια.Οι λέξεις λοιπόν υπάρχουν και η άγνοιά τους δεν δικαιολογεί τους "ειδικούς" για την δημιουργία νεολογισμών.Άλλωστε με την ίδια ανόητη λογική κατήργησαν την αρχαία ελληνική αντικαθιστώντας την με την "Δημοτική" και κρατήσαν τους έλληνες αναλφάβητους.

Panagiotis Peteinatos είπε...

Αν και δεν είμαι γλωσσολόγος θα συμφωνήσω με την ετυμολογική και ερμηνευτική σου προσέγγιση αλλά ωστόσο, στο εξωτερικό καλώς ή κακώς έχει επικρατήσει η έννοια "empathy" για να περιγράψει την ετυμολογική ερμηνεία της "συμπάθειας". en.wikipedia.org/wiki/Empathy

Πιστεύω όμως πως η γλώσσα, όπως και οι άνθρωποι, είναι ζωντανή και εξελίσσεται ώστε συχνά οι λέξεις αναπλάθονται ή χρησιμοποιούνται με τρόπο διαφορετικό από την ετυμολογική τους προσέγγιση. Σαφώς, θα επικοινωνούσαμε καλύτερα αν γνωρίζαμε όλοι άπταιστα αρχαία Ελληνικά.

Πάντως σχετικά με το γλωσσικό ζήτημα και εκεί το πρόβλημα ήταν και παραμένει η έλλειψη ενσυναίσθησης. Ακόμα και από τους υπέρμαχους της αρχαίας ελληνικής, τελικά στα σχολεία ποτέ δεν διδάχθηκε ως ένα ευχάριστο και δημιουργικό μάθημα. Για την ακρίβεια τα Αρχαία Ελληνικά δεν διδάχθηκαν ποτέ ως γλώσσα (όπως τα Αγγλικά και τα Γαλλικά). Στην πρώτες τάξεις στα Αγγλικά μαθαίνεις να λες "γεια σου, το όνομά μου είναι Παναγιώτης, Εσένα πως σε λένε;". Αντίθετα, τα αρχαία Ελληνικά διδάσκονται ως νεκρή γλώσσα με νεκρή μεθοδολογία τυφλής αποστήθισης. Η πλειοψηφία των μαθητών στο γυμνάσιο είναι "κακοί" στα αρχαία και φταίνε... οι μαθητές γι' αυτό. Έτσι από το σχολείο αξιολογούνται με χαμηλούς βαθμούς οι μαθητές και όχι οι καθηγητές. Ιδού η έλλειψη κοινωνικής ενσυναίσθησης και οι λάθος προσεγγίσεις που δεν εντοπίζουν την ρίζα του προβλήματος.

THEPOS είπε...

Φίλε Παναγιώτη
Έχεις απόλυτο δίκιο για το πως διδάσκονταν η αρχαιότερη και "σωστότερη" μορφή της γλώσσας.Αιτία αυτής της συμπεριφοράς είναι η άγνοια των "ειδικών" για το τι αντιπροσωπεύει.Παρά την μηχανική γνώση της από αυτούς η ίδια αποτελούσε μια ενοχλητική λεπτομέρεια μια και αμφισβητούσε την μεγαλύτερης γι' αυτούς αξίας Ιουδοχριστιανική παραμυθολογία.Χαρακτηριστική περίπτωση ο υποτιθέμενος προοδευτικός ιστορικός Κορδάτος ο οποίος όπως γράφει αναγουλιάζει κάθε φορά που διαβάζει τα ανόητα και άνευ αξίας κείμενα του ομήρου με τα ανούσια ανάξια γραμματικά φαινόμενα.

Nikol Konstante είπε...

@ PanagiotisP

Καλημέρα!
αυτό που γράφετε για το ότι τα Αρχαία
Ελληνικά θα έπρεπε να διδάσκονται σαν
ξένη γλώσσα είναι ό,τι πιο εύστοχο
έχω ακούσει επί του θέματος!!!!

Panagiotis Peteinatos είπε...

Αγαπητή Nikol,
σε ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια.

Αγαπητοί Nikol kai Blokaki,
Το θέμα είναι πως μπορούν όλα αυτά να εφαρμοστούν? Υπάρχει λύση ώστε επιτέλους οι λογικές και δημιουργικές απόψεις να ακουστούν και να καταλήξουν ως κυβερνητικές αποφάσεις στο μέλλον? Η πληροφόρησή μου είναι ότι το ΠΑΣΟΚ ετοιμάζει πολλές εκπλήξεις, ειδικά στην χρήση του διαδικτύου υπέρ της διαφάνειας με την ανοιχτή συμμετοχή όλων. Για τον σκοπό αυτό το ΠΑΣΟΚ αναζητά την συμπαράσταση όλων μας. Έχει ήδη σχηματιστεί μια μεγάλη ομάδα εθελοντών που εργάζονται για τον σκοπό αυτό ώστε να δημιουργηθεί ένα ολοκληρωμένο σχέδιο e-government και να γίνουν εισηγήσεις στον πρόεδρο. Θα σας ενημερώσω μέσω σχετικής ανακοίνωσης στο web4democracy το συντομότερο δυνατό. Μείνετε συντονισμένοι.