Σελίδες

12 Ιαν 2009

Η χαμένη ταυτότητα του Πανεπιστημίου - ερμηνείες

 O Ηομο Sapiens στο άρθρο "Η χαμένη ταυτότητα του Πανεπιστημίου" αναδεικνύει πολλές αλήθειες για την "μονο κατ'όνομα ακαδημαική κοινότητα". Προσωπικά είχα την τύχη να γνωρίσω λαμπρούς ανθρώπους μέσα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Υπάρχουν ακόμα επιστήμονες που με την προσωπική τους στάση διδάσκουν ήθος και ανθρωπιά και αυτό πρέπει να σημειωθεί. Οι προτεραιότητες όμως της ακαδημαϊκής κοινότητας είναι εκείνες που άλλαξαν με τα χρόνια και υποβάθμισαν την πνευματικότητα του θεσμού και την αποχή των ακαδημαϊκών από τον κοινωνικό τους ρόλο.

Ας τα πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Πολύ πρόσφατα ένας αγαπημένος καθηγητής στην Ιατρ. Αθήνας συγκρίνοντας το παρελθόν με το σήμερα σχολίασε ότι η έλλειψη προσωπικοτήτων με θάρρος και ανδρεία να πουν τα πράγματα με το όνομά τους μέσα στο Πανεπιστήμιο είναι η ρίζα του προβλήματος. Και αν το σκεφτούμε δεν έχει άδικο. Αν μιλήσεις με ακαδημαϊκούς θα διαπιστώσεις ότι το 90% παραδέχονται τα πραγματικά προβλήματα. Στην πράξη όμως στην πλειοψηφία τους ΔΕΝ ΚΑΝΟΥΝ ΤΙΠΟΤΑ για να αλλάξουν κάτι και στις κρίσιμες ώρες ΣΙΩΠΟΥΝ. Οι ακαδημαϊκοί γενικά συμπεριφέρονται ως θεατές των εξελίξεων. Αυτό αφορά και τους δημιουργικούς καθηγητές που κατά τα άλλα κάνουν σωστά τη δουλειά τους.

Υπάρχει και μια δεύτερη ερμηνεία. Μέχρι και 40 χρόνια πριν η γλώσσα, η ιστορία και οι επιστήμες φιλοσοφίας κυριαρχούσαν στο πανεπιστήμιο διότι οι επιστήμες των θετικών επιστημών ήταν σε βρεφικό στάδιο. Την εποχή εκείνη, σε κάθε εκδήλωση, σε κάθε δράση έπρεπε οι πανεπιστημιακοί να πάρουν θέση για κοινωνικά, ιστορικά, γλωσσικά ή φιλοσοφικά ζητήματα ανεξάρτητα από τον τομέα στον οποίον υπηρετούσαν οι ίδιοι την επιστήμη.

Η "μόδα" άλλαξε τα τελευταία χρόνια όπου επήλθε έκρηξη στις θετικές επιστήμες και στην τεχνολογική πρόοδο με τέτοιο τρόπο ώστε ο υλισμός κέρδισε το έδαφος έναντι του πνεύματος. Σήμερα κάθε διάλεξη και κάθε δράση πρέπει να έχει σημείο αναφοράς κάποια θετική επιστήμη και η αποδεικτική ισχύς των διαλόγων στηρίζεται σε μετρήσιμα δεδομένα.

Σκέφτεται ένας καθηγητής μοριακής βιολογίας "Τι δουλειά έχω εγώ να βγω και να μιλήσω για το άσυλο και την ιστορία του; Ας μιλήσει κάποιος που έχει μελετήσει σε βάθος τα συγκεκριμένα δεδομένα". Ομοίως σκέφτεται και ο καθηγητής βιοχημείας, ο καθηγητής τεχνικών εφαρμογών κλπ.

Ο κατακερματισμός των επιστημών σε κλάδους και παρακλάδια είναι τραγικός. Καθιστά αδύνατον για κάποιον να δει έξω από τον μικρόκοσμό του. Εξ' ορισμού αναπτύσσεται μονόπλυρα η προσωπικότητα του ανθρώπυ.

Όποιος επιθυμεί να κοιτάξει το δάσος λίγο πιο ψηλά και να καταλήξει σε προεκτάσεις ή φιλοσοφικά συμπεράσματα γνωρίζει ότι μια τέτοια εργασία δεν πρόκειται να αναγνωριστεί ούτε να δημοσιευτεί. ΌΛΑ τα έγκυρα επιστημονικά περιοδικά υπερ-εξειδικεύουν και δεν αναγνωρίζουν την πνευματική εργασία. Δηλαδή η "φιλοσοφική" προσέγγιση είναι χάσιμο χρόνου και ενώ θα έπρεπε να είναι εφόδιο για τον ακαδημαϊκό. Στην ανώτερη βαθμίδα θα αναδειχθεί ο επόμενος ερευνητής με τις περισσότερες εξειδικευμένες δημοσιεύσεις.

Με τον τρόπο αυτό το πανεπιστήμιο σταμάτησε να γεννά στοχαστές και φιλόσοφους. Σταμάτησε να γεννά ιδέες και κατέληξε πνευματικά νεκρό.

Παναγιώτης Πετεινάτος


update 13|01|09
Ενσωματώνω μια ενδιαφέρουσα προσθήκη - σχόλιο από τον  Χρήστο Χ.

Ένας καλός ηθοποιός μπορεί να συγκλονίζει το κοινό με τις ερμηνείες του, όταν υποστηρίζεται απο το κατάλληλο σενάριο και την εμπνευσμένη σκηνοθεσία. Πίσω απο τους μεγάλους πολιτικούς άνδρες πάντα υπήρχαν και έπαιζαν σημαντικό ρόλο σπουδαίοι διανοούμενοι, που τους καθοδηγούσαν και αποτελούσαν τους φιλοσοφικούς πυλώνες των κοινωνικών ρευμάτω, πάνω στα οποία κάλπαζαν οι πολιτικοί. Η σημερινή κρίση που ζούμε είναι κρίση της διανόησης μάλλον, παρά της πολιτικής. Υπάρχει έλλειμμα στη λειτουργία των διανοούμενων, που μεταφέρεται και στην πολιτική. Την καθοδήγηση των πρωταγωνιστών της πολιτικής ζωής δυστυχώς ανέλαβαν , εδώ και πολλά χρόνια, τα «golden boys» και οι τραπεζίτες. - Χρήστος Χ. 

5 σχόλια:

Χρήστος Χαρακοπίδης είπε...

Ένας καλός ηθοποιός μπορεί να συγκλονίζει το κοινό με τις ερμηνείες του, όταν υποστηρίζεται απο το κατάλληλο σενάριο και την εμπνευσμένη σκηνοθεσία. Πίσω απο τους μεγάλους πολιτικούς άνδρες πάντα υπήρχαν και έπαιζαν σημαντικό ρόλο σπουδαίοι διανοούμενοι, που τους καθοδηγούσαν και αποτελούσαν τους φιλοσοφικούς πυλώνες των κοινωνικών ρευμάτω, πάνω στα οποία κάλπαζαν οι πολιτικοί. Η σημερινή κρίση που ζούμε είναι κρίση της διανόησης μάλλον, παρά της πολιτικής. Υπάρχει έλλειμμα στη λειτουργία των διανοούμενων, που μεταφέρεται και στην πολιτική. Την καθοδήγηση των πρωταγωνιστών της πολιτικής ζωής δυστυχώς ανέλαβαν , εδώ και πολλά χρόνια, τα «golden boys» και οι τραπεζίτες.

Panagiotis Peteinatos είπε...

Χρήστο,
ενσωμάτωσα το πολύ ενδιαφέρον σχόλιο και στο άρθρο.

Ανώνυμος είπε...

Είμαι ακριβώς της ίδιας γνώμης (και τη λέω) εδώ και καιρό, γι' αυτό χαίρομαι που βλέπω ότι υπάρχουν κι άλλοι που σκέφτονται παρόμοια:

Sτην Ελλάδα οι διαννοούμενοι απέχουν από τα κοινά, από την έκφραση γνώμης και πάνω από όλα από την ανάληψη ευθυνών.

Και δυο λόγια παραπάνω:

Η έκρηξη του Δεκεμβρίου ήταν όπως όλες οι κινητοποιήσεις τα τελευταία χρόνια χωρίς πραγματικό περιεχόμενο. Το περιεχόμενο το δίνει ο διανοούμενος, ο πολίτης, ο ενηλίκας, αυτός που αναλαμβάνει ευθύνη και όχι «σχολιαρόπαιδα» στο δρόμο.

Δυστυχώς δε βλέπω να υπάρχει κάποια σύντομη έξοδος από τη μίζερη απάθεια του Έλληνα διανοούμενου. Μακάρι να κάνω λάθος και να αλλάξουν τα πράγματα γρήγορα.


Υ.Γ.: Διόρθωσε σε παρακαλώ: πρΟτεραιότητες, καταχώρΗση

Panagiotis Peteinatos είπε...

Ελένη πράγματι αυτή φαίνεται να είναι η αλήθεια. Το μόνο παρήγορο είναι ότι μέσω του διαδικτύου καθημερινά γνωρίζω ανθρώπους από διάφορες γωνιές της Ελλάδος που προσεγγίζουν την ουσία των προβλημάτων. Υπάρχει δηλαδή ανθρώπινο "υλικό" για να χτιστεί κάτι καλύτερο σε τούτο τον τόπο. Δεν είναι πάρα πολλοί αλλά είναι περισσότεροι από όσο εκτιμούσα αρχικά και μέσα και έξω από το πανεπιστήμιο.

Επίσης η "κουλτούρα" του διαδικτύου είναι πολύ ανεκτική στην αντίθετη άποψη και στις διαφωνίες και αυτό το θεωρώ θετικό διότι στο επόμενο διάστημα θα δούμε και σημαντικές επίσημες συζητήσεις στο ίδιο περιβάλλον. Στο μέλλον ελπίζω ότι θα αναδειχθούν πανεπιστημιακοί (και όχι μόνο) μέσα από το πνευματικό τους έργο που θα ανεβάσουν στο διαδίκτυο αφού κανένα άλλο μέσο δεν τους δίνει φωνή. Είναι θέμα χρόνου...


ΥΓ. Σε ευχαριστώ και για τις ορθογραφικές παρατηρήσεις. Το "προτεραιότητες" το διόρθωσα. Δεν βρήκα όμως την λέξη "καταχώρηση". Σε ευχαριστώ πάντως. Μου άρεσε το μπλογκ σου και το πρόσθεσα στα προτεινόμενα links του web4democracy. Αν ήξερα και Γερμανικά βέβαια θα ήταν ακόμα καλύτερα!

Ανώνυμος είπε...

Ναι, πράγματι κι εγώ έχω ανακαλύψει ενδιαφέροντα άτομα ή μάλλον άλλες κι ενδιαφέρουσες γνώμες στο διαδίκτυο, ειδικά στα ελληνικά μπλογκ, πράγμα πολύ θετικό.

Θα τα ξαναπούμε.

Ελένη

Υ.Γ.: Ευχαριστώ για την πρόσθεση. Ναι, πράγματι τους τελευταίους μήνες έχω μειώσει λόγω εξετάσεων τις ελληνικές αναρτήσεις, αλλά θα ξαναυξηθούν κάποια στιγμή. Η καταχώρηση, είναι σε αυτή τη μάσκα που γράφω τώρα (ΚαταχώρΗση σχολίου), μάλλον θα είναι γενικό λάθος που δεν μπορείς να αλλάξεις.