ΚΛΗΡΩΣΗ: O ΑΠΟΣΙΩΠΗΜΕΝΟΣ ΘΕΜΕΛΙΟΣ ΛΙΘΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

O ΑΠΟΣΙΩΠΗΜΕΝΟΣ ΘΕΜΕΛΙΟΣ ΛΙΘΟΣ ΤΗΣ

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

«Δημοκρατία δ' εστίν, όταν ήι κύριον το πλήθος» (Αριστοτέλης, Πολιτικά, Γ, 1279β 22)

Δημοκρατικόν μεν το κληρωτάς είναι τας αρχάς, το δ' αιρετάς ολιγαρχικόν (Αριστ. Πολ. 1294b 8).

Το μεν εύδαιμον το ελεύθερον, το δ' ελεύθερον το εύψυχον ! (Περικλής).

Ομιλία του Δρα Αλέξανδρου Κόντου

Α) Στη Δημοκρατία κατά την αρχαιότητα το 99% των αξιωμάτων (νομοπαρασκευαστές, βουλευτές, δικαστές ) είναι κληρωτά, μονοετούς και μη επαναλήψιμης θητείας. Η κλήρωση (που εισήγαγε ο Σόλωνας) αποτελεί ένα από τα κύρια στάδια ανάδειξης (δηλαδή μετά από διάλογο, συμφιλίωση, υποψηφιότητες, προκριματικές εκλογές) των διοικητικών και δικαστικών αρχών, με υποχρεωτική τη λογοδοσία στο τέλος τής θητείας. Αυτός είναι ένας αποσιωπημένος θεμέλιος λίθος τής Δημοκρατίας, του μόνου πολιτεύματος που ενθαρρύνει όλους τούς πολίτες και προάγει τη συμμετοχή τους στα κοινά. Με αυτή τη βάση λειτουργεί και μεγαλουργεί η Δημοκρατία στην αρχαία Ελλάδα, δημιουργώντας Μαραθώνες, Θερμοπύλες, Σαλαμίνες, Παρθενώνες, θέατρο-πολιτική παιδεία, λαϊκές γιορτές. Έτσι οι θεσμοί γίνονται αποτελεσματικοί χάρη στην κλήρωση. Για τους αρχαίους Έλληνες ένα στοιχείο της ελευθερίας είναι (συγχρόνως) "το εν μέρει άρχειν και άρχεσθαι" (Αρ. Πολ. Ζ, 1317b 2-3). Εξαίρεση: οι ταμίες και οι στρατηγοί, ανακλητοί εντολοδόχοι του Δήμου, εκλεγμένοι συχνά ανάμεσα στους γενναιότερους πλούσιους. Οι στρατηγοί, επειδή ακριβώς εκλέγονται, αν δείξουν αλαζονεία ή αδράνεια, διακινδυνεύουν δίκη, οστρακισμό ή τη ζωή τους την ίδια (Μιλτιάδης, Αριστείδης, Θουκυδίδης, στρατηγοί Αργινουσών).  Μόνο μετά από ολιγαρχικές συνωμοσίες υπήρχε περίπτωση δημοκρατικοί στρατηγοί να ανακαλούνται, όταν απουσιάζουν με το δημοκρατικό στόλο (Θεμιστοκλής, Αλκιβιάδης). 

Με την κλήρωση προάγεται επίσης η άμιλλα καθώς και η αλληλεγγύη τών πολιτών. Όλα αυτά στο σύνολό τους δημιουργούν αίσθημα ελευθερίας και σιγουριάς,αφοβία και, φυσικά, ευφορία. Αντίθετα, οι εκλογές που εφαρμόζονται στις καθευατού ολιγαρχίες (αραιά διαστήματα, μη ουσιαστική συμμετοχή), διχάζουν τον κόσμο, προκαλούν τον ανταγωνισμό και την αδιαφορία τών υπηκόων για τα κοινά, δηλαδή αλλοτρίωση. Κι αυτά συντηρούν αισθήματα ανασφάλειας, σκλαβιάς και, βέβαια, τη δυσφορία. Άραγε ο λαός είναι ώριμος μόνο να ψηφίζει και να υπηρετεί τους αυτόκλητους "εκλεκτούς", αλλά ανίκανος να αυτοδιοικείται; 
"Η τυραννία είναι ασθένεια η Δημοκρατία είναι υγεία", (Αλκμαίωνας ο Κροτωνιάτης, 5ος αι. π.Χ.), "Η Δημοκρατία είναι χρυσός" (ώριμος Πλάτωνας, 7η επιστολή).

Β) Συνοπτική ανασκόπηση της ιστορίας της Δημοκρατίας: Το πιο πιθανό είναι ότι στα νησιά του Αιγαίου, λόγω της ασφαλούς θέσης τους, της αυτάρκειάς τους και της ανυπαρξίας διαμαχών για τη γη, υπάρχει μία σχετική ισοτιμία. Αυτή μεταδίδεται στην άλλη Ελλάδα σαν ισοτιμία αρχικά των πολιτών που έχουν υπηρετήσει την στρατιωτική τους θητεία, οδηγώντας βαθμιαία στη Δημοκρατία του Χρυσού Αιώνα. Για την ανάγκη ενημέρωσης των πολιτών πριν από την Εκκλησία του Δήμου δημιουργείται από τα συλλαβογράμματα το αλφάβητο, πρώτα στην Αθήνα (Θησέας), καθώς φαίνεται, κι έπειτα στον υπόλοιπο ελληνικό χώρο. 
Οι  δημοκρατικές πόλεις συκοφαντούνται και τα επιτεύγματά τους διαστρεβλώνονται από τους περισσότερους αρχαίους και μεταγενέστερους ιστορικούς, επειδή οι πόλεις αυτές προσπαθούν να επεκτείνουν την ισοτιμία και στις γυναίκες (π.χ. ο ώριμος Πλάτωνας στην ίδρυση της Μεγαλόπολης), καθώς και στους μέτοικους και τους δούλους, όπως έκαναν επανειλημμένα οι δημοκρατικοί το 594, 508, 490, 480, 406, 403 π.Χ. Αλλά δεν προλαβαίνουν. Η δημοκρατική Δηλιακή Συμμαχία καταλύεται, οι Πέρσες ξανακαλούνται στο Αιγαίο (434 π,Χ,) και οι Καρχηδόνιοι ξαναχτυπούν τη Σικελία το 409 π.Χ (όπως είχε γίνει το 540 και το 480 π.Χ.). Οι ολιγαρχικοί και οι μοναρχικοί όχι μόνο απαγορεύουν τη γενίκευση της ισοτιμίας, αλλά το 322 π.Χ. καταργούν βίαια κλήρωση και Δημοκρατία. Από τότε η ανθρωπότητα δεν είδε ξανά ποτέ ανάλογη Δημοκρατία. Έτσι εξουθενωμένοι οι Έλληνες και όλος ο κόσμος πέφτει στον παρανοϊκό κρατισμό των Ρωμαίων και των διαδόχων τους, με το απάνθρωπο και αυτοκαταστροφικό διαίρει και βασίλευε.

Εδώ ας επισημανθεί πως η παράδοση που διατηρήθηκε από την προϊστορική Ελλάδα είχε δημιουργήσει πολιτεύματα με στοιχεία ισονομίας ακόμα και στην ειλωτόφονη ολιγαρχική Σπάρτη (όπου και πάλι όμως εμφανίστηκαν ένας Άγις και ένας Κλεομένης). Κοινές βασικές αρχές όλων: 1) Ο ισόνομος Δήμος είναι η μία και μοναδική κοινωνική ομάδα-πηγή εξουσίας. Οι περισσότερες ολιγαρχικές "συνενώσεις" δρουν συνωμοτικά, διχαστικά. 2) Μονοετής και μη επαναλήψιμη θητεία. 3) Κανείς σαν άτομο δεν έχει πάνω σε κανένα δικαίωμα ζωής και θανάτου, παρά μόνο η πόλη με τα τακτικά της δικαστήρια. Δεν υπάρχουν καταστάσεις "εκτάκτου ανάγκης - κατάργησης των συνελεύσεων της Εκκλησίας του Δήμου".

 Προεκτείνοντας τη ρήση του Μαν. Ανδρόνικου: "Στην Ελλάδα δεν υπήρξε ποτέ μοναρχία ανατολικού τύπου", όπου ο μονάρχης έχει δικαίωμα ζωής και θανάτου σε κάθε υπήκοο, μπορούμε να πούμε πως η ελληνική κοινωνία κλείνει πάντα προς τη Δημοκρατία, σαν το μόνο πολίτευμα που ταιριάζει στην ανθρώπινη φύση. Έτσι δημιουργήθηκε ο ελληνικός πολιτισμός. Αναμφίβολα στο ίδιο αποτέλεσμα μπορεί να φτάσει κι οποιοσδήποτε άλλος λαός, αρκεί να εφαρμόσει τη Δημοκρατία για να ευεργετηθεί ξανά από αυτή.

Ο Αλέξανδρος Κόντος γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα όπου και έκανε τις εγκύκλιες σπουδές του. Έχει τελειώσει τη Φιλοσοφική Σχολή τού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου τής Αθήνας και τη Νομική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου τής Θεσσαλονίκης. Έχει κάνει μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι στη Γλωσσολογία, την οποία και έχει διδάξει στο Πανεπιστήμιο του Οράν (Αλγερία). Είναι διδάκτορας στην Κοινωνική Ιστορία τού Πανεπιστημίου 8 του Παρισιού (Universite Paris VIII). H διδακτορική του διατριβή έχει θέμα "Βάσεις τής δημοκρατίας: κοινωνίες αρχαίες και σύγχρονα προβλήματα." (Fondements de la democratie : societes anciennes et problemes contemporains). Επί σειρά ετών έχει προσφέρει διδακτικό έργο στη Δημόσια Μέση Εκπαίδευση και στα Περιφερειακά Επιμορφωτικά Κέντρα (Π.Ε.Κ.). Επίσης, χρημάτισε επανειλημμένα μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Συλλόγου Ιδιωτικών Εκπαιδευτικών Λειτουργών (Σ.Ι.Ε.Λ.) και της Ομοσπονδίας Ιδιωτικών Εκπαιδευτικών Λειτουργών Εκπαιδευτικών Ελλάδας (Ο.Ι.Ε.Λ.Ε.).

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ : Α) Σειρά άρθρων σχετικών με τη διδασκαλία τών φιλολογικών μαθημάτων στο περιοδικό "Το Ακαδημαϊκό και πώς να το αποκτήσετε" το οποίο διηύθυνε. Β) Στο γαλλο-αραβόφωνο περιοδικό τού Πανεπιστημίου τού Οράν RECHERCHES, τευχ. 1, σ.σ. 45-55, γλωσσολογικού άρθρου με τον τίτλο "Reflexions linguistiques", το οποίο εισηγείται τη φθογγοποίηση-φωνηματοποίηση του αραβικού αλφαβήτου. Μια τέτοια μεταρρύθμιση θα συνέτεινε πάρα πολύ στον αποτελεσματικότερο αλφαβητισμό του Αραβικού 'Εθνους. Γ) 'Αρθρα γλωσσολογικού, παιδαγωγικού, αρχαιογνωστικού ή συνδικαλιστικού περιεχομένου δημοσιευμένα σε εφημερίδες ή περιοδικά (Ιδιωτικός Εκπαιδευτικός, Εξόρμηση, Οικονομικός Ταχυδρόμος, ΑΝΤΙ, ΔΑΥΛΟΣ, Γλώσσα). Δ) Μετάφραση με πρωτότυπα σχόλια και εισαγωγή τού βιβλίου Αθηναϊκή Δημοκρατία τού Γάλλου ιστορικού Ροβέρτου Κοέν (Robert Cohen), εκδ. ΕΙΡΜΟΣ, Αθήνα 1992.

πηγή: http://www.aee.gr/hellenic/3aee/lectures/kontos/kontos.html